Saç dökülmesi, hem erkeklerde hem de kadınlarda yaygın görülen ve kişinin psikolojik sağlığını etkileyebilen bir sorundur. Bu durum, genetik faktörler, hormonel dengesizlikler, stres gibi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Günümüzde, saç dökülmesinin önlenmesi veya tedavi edilmesi için farklı yaklaşımlar ve tedavi seçenekleri mevcuttur. Saç ekimi, bu tedavi yöntemlerinden biri olarak oldukça etkili bir çözüm sunarken, aynı zamanda ilaç tedavileri de önemli bir destekleyici rol oynamaktadır. Minoksidil, Finasterid ve Dutasterid gibi FDA onaylı ilaçlar, saç dökülmesini durdurma veya yavaşlatma amacıyla sıklıkla tercih edilen tedavi seçeneklerindendir. Bu ilaçlar, bilimsel araştırmalarla etkinliği kanıtlanmış ve birçok hasta tarafından başarıyla kullanılmaktadır. Saç dökülmesinin tedavisinde her birey için doğru tedavi yaklaşımının belirlenmesi, genetik faktörler ve dökülme şekline göre değişiklik gösterebilir. Yazımızda, saç dökülmesinin tedavisinde kullanılan bu ilaçlar hakkında detaylı bilgilere ulaşacak ve hangi durumlarda hangi tedavi yöntemlerinin daha etkili olabileceğine dair önemli bilgiler edineceksiniz.
1- Minoksidil:
- Anajen adındaki saç büyüme evresini uzatması, saçı kalınlaştırması ve saç derisine kan akışını arttırarak saç hücresi çoğalmasını desteklediği bilimsel olarak kanıtlanmıştır.
- Global olarak saç dökülmesi tedavisinde kullanımı, kanıtlanmış olumlu etkileri nedeniyle oldukça yaygındır.
Detaylar:
- Tipik ve en yaygın erkek saç dökülmesi olarak bilinen ve 50 yaşını geçmiş erkeklerin %30-55’ini etkileyen, ayrıca bazı kadın tipi saç dökülmelerini de ilgilendiren Androgenetik Alopesi (AGA) tedavisinde kullanılır.
- Orijinal olarak yüksek kan basıncı tedavisi için üretilmiş olan bu ilaç, 1970’lerde yapılan klinik araştırmalarda bir yan etki olarak saç büyümesini (hypertrichosis) teşvik ettiği görülmüştür.
- 1980’lerde saç dökülmesi tedavisi için tekrar formüle edilmiştir.
- 1988’de U.S. Food and Drug Administration (FDA)’dan onay almıştır.
- Reçete gerektirmez fakat Türkiye’de hala ilaç olarak kabul edildiği için dijital satışı yasaktır (Çeşitli online platformlarda rastlayabileceğiniz ürün satışlarından kaçınılmalıdır).
- %2 veya %5 gibi farklı konsantrasyonlarda, serum, köpük şeklinde satılabilir ve saç derisi yüzeyine uygulanır. Oral / ağızdan alımı da mevcuttur.
- Köpük şeklindeki kullanımı saç derisine nüfuz etme açısından seruma göre daha etkili kabul edilir. Ağızdan kullanımı son yıllarda yaygınlaşmış olsa da etkisi daha yüksek görüldüğü için yüz ve vücut kıllanmasını da tetikleyebilir.
- Kadınlara daha düşük konsantrasyon, erkeklere daha yüksek konsantrasyon önerilebilir.
- Saç büyüme döngüsündeki anajen yani büyüme evresini uzatması ile bilinir, böylece her bir saç folikülü bu evrede daha uzun süre kalarak bir sonraki evreler olan dinlenme/dökülme fazlarına geçişi gecikir. Ayrıca saçı kalınlaştırması da olumlu etkileri arasındadır.
- Orijinal kullanımı kan basıncını düşürmek olduğundan, dolayısıyla saç derisine kan akışını da arttırmış olur. Bu da saç hücresinin beslenmesi ve çoğalmasını tetikleyebilir.
- İlaç kullanımı bırakıldığında saç folikülü eski büyüme döngüsüne geri döner, saç dökülmesi ilaç öncesi periyot ile aynı tipte devam eder. Eskiye göre daha fazla saç dökülmesi gözlenmez.
2- Finasterid (Proscar):
Özet:
- Saç foliküllerini küçültme ve güçsüzleştirme gibi etkileriyle bilinen DHT hormonunu baskılayan Finasterid, Minoksidil ile birlikte kullanıldığında saç dökülmesi tedavisinde maksimum olumlu etki yaratır.
- Cinsel isteksizlik gibi yan etkileri günümüzde hala tartışmaya açıktır ve bilimsel çalışmalar sürse de, Finasterid’in kalıcı hiçbir yan etkisi bulunmaz.
Detaylar:
- Tipik ve en yaygın erkek saç dökülmesi olarak bilinen ve 50 yaşını geçmiş erkeklerin %30-55’ini etkileyen, ayrıca bazı kadın tipi saç dökülmelerini de ilgilendiren Androgenetik Alopesi (AGA) tedavisinde kullanılır.
- Saç dökülmesi tedavisinde 1 mg veya daha az, prostat hipertrofisi tedavisinde 5 mg, menopoz sonrası tedavisinde 2.5 mg veya 5 mg dozaj önerilir.
- Orijinal olarak oral (ağızdan) kullanılan Finasterid, artık topikal (deri yüzeyine) uygulanan formüllerde de görülür.
- Minoksidil ile birlikte deri yüzeyine uygulamak saç dökülmesi tedavisi için en etkili yöntemdir.
- Cinsel isteğe olumsuz etki yapabileceği görülmüştür ve bu nedenle de topikal uygulanması daha yaygın tercih edilir.
- Testosteronun DHT hormonuna dönüşmesi ve DHT seviyesindeki dengesizlikler, fazla üretilmesi gibi durumlar, saç foliküllerini küçültmesi ve güçsüzleştirmesi dolayısıyla saç dökülmesini tetiklemesi ile bilinir. Finasterid, DHT dönüşümünü sağlayan, Type II 5-alpha reductase enzimini baskılayarak buna bağlı saç dökülmesini minimize eder.
- 5 yıl süren bilimsel çalışmalarda hastaların %65’inde saç dökülmesini azaltma ve saçın yeniden büyüme evresine geçme konusundaki olumlu etkisi önemli ölçüde kanıtlanmıştır.
- Çocuk sahibi olunabilen yaşlarda olan kadınlara Finasterid önerilmez.
- Cinsel isteği azaltma gibi yan etkileri dozaj ve kişiye göre değişkenlik gösterir: ISHRS (International Society of Hair Restoration Surgery) bulgularına göre bu konudaki bilimsel çalışmalar henüz nihai bir sonuca ulaşmamıştır.
- Bu tip bir yan etki görebilen hastalarda ilacın bırakılması sonucu eski hale geri dönülmüştür ve ilacın herhangi bir kalıcı yan etkisi gözlenmemektedir.
3- Dutasterid:
Özet:
- Testosteronu DHT hormonuna dönüştüren ve dolayısıyla saç dökülmesini tetikleyen Tip II 5-alpha reductase enzimini baskılayan Finasterid’e kıyasla, Dutasterid hem Tip I hem de Tip II 5-alpha reductase enzimini baskılamasıyla bilinir.
Detaylar:
- Saç dökülmesine yol açan enzimlere etkisi daha çok olan Dutasterid, güçlü etkisi nedeniyle hem olumlu sonuçları güçlendirirken hem de olası olumsuz yan etkileri de güçlendirebilir.
- Bu nedenle Dutasterid günümüzde daha az yaygın olarak tercih edilir ve çoğunlukla Minoksidil ve Finasterid etkisinin yetersiz gözlendiği durumlarda başvurulabilir.
Referanslar:
Gupta, A. K., Talukder, M., Venkataraman, M., & Bamimore, M. A. (2022). Minoxidil: a comprehensive review. Journal of Dermatological Treatment, 33(4), 1896–1906.
Adil, A., Godwin, M. (2017). The effectiveness of treatments for androgenetic alopecia: A systematic review and meta-analysis. Journal of the American Academy of Dermatology, 77(1), 136-141.
Randolph, M., Tosti, A. (2021). Oral minoxidil treatment for hair loss: A review of efficacy and safety. Journal of the American Academy of Dermatology, 84(3), 737-746
Clark RV, Hermann DJ, Cunningham GR, Wilson TH, Morrill BB, Hobbs S. Marked suppression of dihydrotestosterone in men with benign prostatic hyperplasia by dutasteride, a dual 5alpha-reductase inhibitor. J Clin Endocrinol Metab. 2004;89:2179–2184.
Gwang-Seong Choi, Woo-Young Sim et al. Long-Term Effectiveness and Safety of Dutasteride versus Finasteride in Patients with Male Androgenic Alopecia in South Korea: A Multicentre Chart Review Study. Ann Dermatol. 2022 Oct; 34(5): 349–359.
Gubelin Harcha W, Barboza Martínez J, Tsai TF, Katsuoka K, Kawashima M, Tsuboi R, et al. A randomized, active- and placebo-controlled study of the efficacy and safety of different doses of dutasteride versus placebo and finasteride in the treatment of male subjects with androgenetic alopecia. J Am Acad Dermatol. 2014;70:489–498.e3
Microneedling plus topical dutasteride solution for androgenetic alopecia: a randomized placebo-controlled study. Sánchez-Meza E, Ocampo-Candiani J, Gómez-Flores M, Herz-Ruelas ME, Ocampo-Garza J, Orizaga-Y-Quiroga TL, Martínez-Moreno A, Ocampo-Garza SS. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2022 Oct;36(10):e806-e808
